Balkanlar Coğrafyası

Mustafa Ozan
5 min readFeb 12, 2021

--

1962 yılında ki Balkanları gösteren bir harita

Haritadaki 1962 yılında Balkanlarda 6 ülkenin var olduğunu görüyoruz. Yüzölçümüne göre 6 ülkenin var olması orta sayıda veya fazla gelebilir. Ancak Balkanlar sıradan bir coğrafya değil. Günümüzde yaşanan değişiklikler ile şu anda Balkanlarda 12 ülke vardır. 12 ülke olmasına rağmen günümüzde hala Balkanlar sulhun egemen olduğu bir yer değil. Birçok millet birbiriyle çatışıyor. Milletlerin yanında devletlerin de birbirleri ile olan ilişkileri barışçıllıktan yana değil. Çünkü her ülkenin kendi isteği var. Bu istekler de birbirleriyle çelişmekte. Günümüzdeki istekler bir yana geçmişte yaşanan olaylar da Balkanları etkiliyor. Neredeyse her ülkenin kendi isteği ve hakkı olduğu savunduğu diğer devletlerin çıkarları ile ters düşen tezlerinin olması ve geçmişte yaşanan olaylarında yanında bir de birçok açıdan Balkanlarda karmaşa var.Bu karmaşalar bölgede çok fazla ırk, dil, mezhep ve dinin birbiriyle bitişik halde yaşamasıdır. Bölgede çok fazla ırk olması bazı insanların hoşlanmadığı bir şey. Bu nedenle etnik temizlik yapmak isteyen bazı gruplar bile mevcut. Genel olarak Balkanlar da insanların birbirine büyük bir tahammülsüzlüğü var. Bölgede çok fazla ırk olması nedeniyle Makedonya gibi ülkelerde azınlıklar ile ana unsur olan Makedonlar arasında kavga var. Makedonya da azınlıkların da birbiriyle çok dost olduğu da söylenemez. Makedonya da ki Türkler ve Arnavutlar ise aynı dine inanmalarına rağmen birbirlerinden hoşlanmıyor. Yunanistan da ise çok sorun çıkarmayacak bir Makedon azınlık bulunuyor. Bu azınlığın Yunanistan da ki etkisi oldukça az. Ancak Yunanistan da Müslüman Türklerin teşkil ettiği önemli bir azınlık var. Yunanistan Devleti bu azınlıkta hoşlanmıyor.Bu nedenle onlara karşı bazı yaptırımlar uygulamakta. Dolayısıyla bölgedeki Türkler de Yunanistan’dan hazzetmiyor. Devletlerin birbirlerine karşı olan siniri sadece günümüzde bulunmuyor. Geçmişten beri bölgede ülkeler birbirleri ile çatışıyor. Örneğin Osmanlı’ya karşı yapılan savaşlarda Batı Trakya bölgesini Bulgaristan alacakken son anda burayı Yunanistan’ a kaptırdılar. Sadece savaşlar değil eskiden bölgede soykırımlar da yapılıyordu. Bu soykırımlardan bir tanesi Yunanistan tarafından Selanik’te yapıldı. Selanik Osmanlı Devleti için stratejik önemi olan ve çok uluslu bir yapıya sahip olan bir şehirdi. Selanik’te Yahudiler de bulunuyordu tabi. Ancak Yunanistan Selanik’te ki Yahudilere soykırımda bulundu. Günümüzde sadece Yunanlılarda değil birçok etnik ırkta bu tarz soykırım ve etnik temizlik yapma fikri bulunuyor.Aynı zamanda Yunanistan tarihte yaşanan olaylara dayanarak bazı taleplerde bulunuyor. Yunanistan Balkanlar bölgesindeki Makedonya gibi devletlerin kendisine tabi olmasını amaçlıyor ve bunun için çaba sarf ediyor. Aynı zamanda Yunanistan’ın komşularıyla yaşadığı tek sürtüşme karada da değil. Bazı devletler ile denizde de kavga ediyor. Türkiye ile Yunanistan’ın Ege Denizinde ve Doğu Akdeniz’de karşı karşıya gelmesinden haberdarız. Ancak bu bölgeler hem Balkanlara tabi değil. Hem de bunların dışında da Balkanlarda ki bir komşusuyla yaşadığı sürtüşmeler var. Bu ülke Yunanistan’ın Kuzey tarafındaki komşusu Arnavutluk. Arnavutluk ile İyon Denizinde Türkiye’de Ege Denizinde yaşadığı nedenin aynısından dolayı defalarca krize girdi. Yunanistan Balkanlar bölgesindeki Makedonya gibi devletlerin kendisine tabi olmasını amaçlıyor ve bunun için çaba sarf ediyor. Aynı zamanda Yunanistan’ın komşularıyla yaşadığı tek sürtüşme karada da değil. Bazı devletler ile denizde de kavga ediyor. Türkiye ile Yunanistan’ın Ege Denizinde ve Doğu Akdeniz’de karşı karşıya gelmesinden haberdarız. Ancak bu bölgeler hem Balkanlara tabi değil. Hem de bunların dışında da Balkanlarda ki bir komşusuyla yaşadığı sürtüşmeler var. Bu ülke Yunanistan’ın Kuzey tarafındaki komşusu Arnavutluk. Arnavutluk ile İyon Denizinde Türkiye’de Ege Denizinde yaşadığı nedenin aynısından dolayı defalarca krize girdi. Yunanistan Balkanlar bölgesindeki Makedonya gibi devletlerin kendisine tabi olmasını amaçlıyor ve bunun için çaba sarf ediyor. Aynı zamanda Yunanistan’ın komşularıyla yaşadığı tek sürtüşme karada da değil. Bazı devletler ile denizde de kavga ediyor. Türkiye ile Yunanistan’ın Ege Denizinde ve Doğu Akdeniz’de karşı karşıya gelmesinden haberdarız. Ancak bu bölgeler hem Balkanlara tabi değil. Hem de bunların dışında da Balkanlarda ki bir komşusuyla yaşadığı sürtüşmeler var. Bu ülke Yunanistan’ın Kuzey tarafındaki komşusu Arnavutluk. Arnavutluk ile İyon Denizinde Türkiye’de Ege Denizinde yaşadığı nedenin aynısından dolayı defalarca krize girdi. Türkiye ile Yunanistan’ın Ege Denizinde ve Doğu Akdeniz’de karşı karşıya gelmesinden haberdarız. Ancak bu bölgeler hem Balkanlara tabi değil. Hem de bunların dışında da Balkanlarda ki bir komşusuyla yaşadığı sürtüşmeler var. Bu ülke Yunanistan’ın Kuzey tarafındaki komşusu Arnavutluk. Arnavutluk ile İyon Denizinde Türkiye’de Ege Denizinde yaşadığı nedenin aynısından dolayı defalarca krize girdi. Türkiye ile Yunanistan’ın Ege Denizinde ve Doğu Akdeniz’de karşı karşıya gelmesinden haberdarız. Ancak bu bölgeler hem Balkanlara tabi değil. Hem de bunların dışında da Balkanlarda ki bir komşusuyla yaşadığı sürtüşmeler var. Bu ülke Yunanistan’ın Kuzey tarafındaki komşusu Arnavutluk. Arnavutluk ile İyon Denizinde Türkiye’de Ege Denizinde yaşadığı nedenin aynısından dolayı defalarca krize girdi.

Kosova ise Sırbistan’dan uzun süredir ayrılmak istiyor ve aslında ayrıldı da. Artık tek başına bağımsız bir ülke olmayı başardılar. Ancak bölgede ara sıra Sırbistan ile ara sıra da Balkanlar coğrafyasını aşan sebeplerden ötürü Türkiye ile sıkıntılı süreçlere girebiliyorlar. Bunun gibi birçok ülke birbiriyle çeşitli sebeplerden ötürü kötü ilişkiler içinde. Bu da devletlere mensup milletlerin birbirinin arasının açılmasına sebep oluyor. Aslında milletlerin arasının açılmasının sebeplerini yukarıda da belirtmiştim. Sadece devletler birbiriyle boğuştuğu için değil başka sebeplerden ötürü de insanlar birbirinden nefret etme derecesine varacak kadar sevmiyor. Bölgede etnik ırk fazlalığı ve bu etnik ırkların birbirleriyle yan yana, birlikte yaşamasının yanı sıra birçok din ve mezhep de birbiriyle var olmaktadır. Etnik ırkların fazlalığı sebebiyle din ve mezhepleri de çoğalması normal karşılanabilecek bir konu aslında. Balkanlar’da uzun süreli Osmanlı egemenliğinin doğal sonucu olarak Türk ve Müslümanlar bulunmaktadır. Bölgede ki milletler ve bazı devletler bu Müslüman ve Türk azınlıklardan şikayet ediyor. Aynı şekilde bu azınlıklarda kendi durumlarından şikayetçi. Bu nedenle bazı şiddet olaylarına varabilecek gerilimler yaşanıyor. Müslümanların yanında Hristiyanlar da bölgede sayıca çok fazla var. Aslında Balkanlarda ki çoğu Hristiyan Ortodokstur. Ancak bazı Hristiyan azınlıklar da bulunmakta.Ortodoksluk gibi mezhepleri ve bu mezheplere mensup insanları geçmişte Avrupa’nın gelişmesini yavaşlatmış bir kurum olan papaya karşı çıktıkları için çağdaş zannedenler var. Günümüzde Katolikler kadar bazı Ortodoslar da inancında ve mezhebinde aşırılaşabiliyor. Bu nedenle Ortodoslar’ın hepsini ilerici Hristiyanlar olarak görmemek lazım. Bölgede başka Hristiyan Mezhepler ile karşılaştıkların da sert bir tutum sergileyebiliyorlar.

Maalesef bir zamanlar Sulhun hakim olduğu barışçıl coğrafyada günümüzde sular durulmuyor. Birçok ülkenin talepleri ve istekleri var. Birçoğu birbirini çeşitli sebeplerden ötürü suçluyor ve kendi içindeki azınlıklara hoş davranmıyor. Bunun yanında insanlar da birbirlerinden hoşlanıyor değil. Arnavutluk’un başkenti Tiran gibi barışçıl ve misafirperver bir halk bulunsa da Arnavutların da dahil olduğu milletler birbirlerinden hoşlanmıyor. Bölgedeki Devletlerin ve Milletlerin birbirini sevmemesi sadece günümüzdeki dik, din, ırk farklılıkları ve bu farklılığa sahip milletlerin bir arada yaşamasından değil bazı tarihsel sebeplerden ötürü de geliyor. Maalesef Balkanlarda ki bazı devletlerin birbirleriyle olan kötü ilişkilerinin sebepleri Balkanları da aşıyor. Barışçıl bir şekilde yaşamak için illa ki tarihte olduğu gibi tek bir devletin bölgeye hükmetmesine lüzum yok. Balkanlarda 11 farklı ülkenin bulunması da aslında barışın ve iyi ilişkilerin gelmesine engel değil. Tarihteki olayları ve durumları duygusallıkla okumamak, bu olaylardan yola çıkıp birbirine düşman olmamak ve fantastik hayaller peşinde koşmamamız gerekiyor. Bölge halkı da birlikte yaşamayı öğrenmeli. Farklı dili konuşmasını, farklı dine inanmasını veya farklı bir milletten olmasını öne sürüp düşmanlık beslemek, birbirimizi dışlamak ve sorunların çözümü olamayacak olmasına rağmen şiddete meyletmek gibi davranışları bırakıp birbirimize yaşamayı öğrenmeliyiz. Balkanlar Coğrafyası tarih açıdan çok önemli bir bölge. Buradaki ülkeler ve şehirleri tarihimizi kavramak açısından gezip görmek iyi olacaktır. Büyük bir tarihi geçmişi ve önemi olduğundan bölgedeki tarihi yerleri korumak gerekiyor. Ancak maalesef bu konularda bazı kötü olaylar da oluyor. Balkan coğrafyası enerjisini bunlara yormalı.

Balkanların topoğrafik haritası
Balkanlarda ki Güney Slavlarının etnik ırk dağılımını gösteren bir harita.

Kaynakça:

https://tr.wikipedia.org/wiki/Balkanlar
İlber Ortaylı-Eski Dünya Seyehatnamesi
https://www.youtube.com/watch?v=ULtRaZk_tnE

--

--